Wat hebben we bereikt?

Highlights:

• Samenwerkingsafspraken Woningbouw Rijk-provincie.
• 5 realisatie-agenda’s bijna klaar.
• Voldoende plancapaciteit woningbouw, voor de periode 2022 t/m 2030 is de plancapaciteit  250.000 woningen (bruto); nu focus op realisatie van die plannen.
• 6 provinciale subsidieregelingen uitgevoerd die bijdragen aan realisatie woningen
• MIRT-besluitvorming waarmee 77.000 woningen ontsloten kunnen worden
• Mijlpalen in minimaal 9 gebiedsontwikkelingen bereikt waarmee woningbouw mogelijk gemaakt wordt.
• 2 woon-werkakkoorden gesloten voor  extra woningen en ruimte voor bedrijven.

Versnelling woningbouw
Samenwerkingsafspraken Woningbouw Rijk-provincie en uitwerking in regionale realisatieagenda’s

• Op 13 oktober 2022 hebben de minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke ordening (VRO) en GS de Samenwerkingsafspraken Woningbouw Zuid-Holland getekend. Deze samenwerkingsafspraken zijn een resultaat van de Nationale Bouw- en Woonagenda die de minister voor VRO in maart 2022 heeft uitgebracht. In deze samenwerkingsafspraken zijn met name ook de door PS onderschreven randvoorwaarden (of kritische succesfactoren) opgenomen, zoals oplossen van het stikstofdossier en wegnemen van personeelstekort bij gemeenten. Over de volgende doelstellingen zijn afspraken gemaakt waarvoor GS zich zullen inspannen: 
  • in de periode 2022 t/m 2030 worden er in Zuid-Holland 235.460 woningen bruto toegevoegd; 
  • elk regionaal woningbouwprogramma bestaat vanaf het planningsjaar 2025 voor 2/3 uit betaalbare woningbouw (sociale huur, middenhuur, betaalbare koop tot €355.000), waarvan de helft door woningcorporaties wordt gebouwd (sociale huur/middenhuur); 
  • elke gemeente maakt een beweging naar minimaal 30% sociale huur in de woningvoorraad. 
• Op verzoek van de minister VRO is vanaf oktober 2022 een traject gestart om de samenwerkingsafspraken Woningbouw Zuid-Holland uit te werken in vijf regionale realisatieagenda's (regionale woondeals) voor de regio's Holland Rijnland, Haaglanden, Midden-Holland, Rotterdamse regio en de samenwerkende woonregio's Zuid-Holland Zuid (Drechtsteden, Alblasserwaard, Hoeksche Waard, Goeree-Overflakkee). Voor de regionale realisatieagenda's vormen de actuele regionale woningbouwprogramma's (die nu nog niet voldoen aan de doelstelling 2/3 betaalbare woningbouw) het vertrekpunt. In de regionale realisatieagenda's onderschrijven de gemeenten en woningcorporaties de eerdergenoemde doelstellingen, zijn de randvoorwaarden regiospecifiek uitgewerkt en zijn er procesafspraken gemaakt over de randvoorwaarden, de overlegstructuur en de monitoring. De vijf regionale realisatieagenda’s worden 14 maart 2023 door de genoemde partijen, GS en de minister vastgesteld en ondertekend.

Plancapaciteit vergroten op de juiste plekken door deze op te nemen in de regionale woningbouwprogramma’s.

• De focus ligt niet langer op de plancapaciteit vergroten maar op de huidige plancapaciteit realiseren. Voor de periode tot en met 2030 is er nu in totaal een plancapaciteit voor 250.000 woningen bruto.  
• Doordat alle 52 gemeenten gebruik maken van hetzelfde online, door de provincie gefaciliteerde, planregistratiesysteem is de plancapaciteit beter in beeld gebracht in 2022.
• In 2022 heeft het college acht regionale woningbouwprogramma’s ontvangen van de woonregio’s: Alblasserwaard, Drechtsteden, Haaglanden, Hoeksche Waard, Holland Rijnland, Goeree-Overflakkee, Midden-Holland en de Rotterdamse regio. Gedeputeerde Staten hebben 24 januari 2023 de regionale woningbouwprogramma’s 2022 vastgesteld. De regionale woningbouwprogramma’s vormen een belangrijke basis voor de regionale realisatieagenda’s. Met de woningbouwprogramma’s kunnen planprocedures sneller doorlopen worden, zodat de bouw sneller kan starten

Woningbouwimpuls

• De Woningbouwimpuls is een landelijke subsidieregeling van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) die in verschillende tranches wordt opengesteld. In augustus 2022 is de vierde tranche van de Woningbouwimpuls opengesteld, met een budget van € 300 mln. Zes gemeenten in Zuid-Holland hebben een aanvraag ingediend. In Zuid-Holland is aan vier projecten een bijdrage toegekend, voor de realisatie van in totaal 8.162 woningen. Het gaat om projecten in de gemeenten Hoeksche Waard, Rijswijk, Rotterdam en Vlaardingen.
• Bij deze tranche mochten gemeenten met minder dan 50.000 inwoners een voorstel indienen met minimaal 200 woningen. Deze verruiming van de criteria heeft in Zuid-Holland echter niet geleid tot Woningbouwimpuls-aanvragen van dergelijke gemeenten . Daarnaast valt op dat minder dan de helft van het beschikbare budget aan projecten is uitgekeerd.

Subsidieregeling Vliegende Brigade

• In 2022 zijn 34 subsidieaanvragen ingediend die vrijwel allemaal positief zijn beoordeeld. Het voor 2022 beschikbare budget van € 2,5 mln is volledig uitgeput en dekt 25 subsidietrajecten waarmee in totaal ongeveer 27.500 woningen zijn gemoeid.
• Gemeenten maken gebruik van de subsidieregeling Vliegende Brigade voor de externe inhuur van capaciteit en expertise om woningbouwprojecten in de voorfase verder te brengen. Bijvoorbeeld om bestemmingsplannen of omgevingsplannen op te stellen, voor stedenbouwkundig ontwerp, mobiliteitsadvies en procesmanagement en inschakeling van een planeconoom. Dikwijls gaat het om binnenstedelijke transformatieprojecten (groot en klein), waar een tekort is aan specifieke expertise.
• Gemeenten van groot tot klein weten inmiddels goed gebruik te maken van deze subsidieregeling. In 2022 hebben naast stedelijke gemeenten ook de middelgrote en landelijke gemeenten een aanvraag ingediend voor de Vliegende Brigade.

Subsidieregeling Knelpuntenpot sociale huur en middenhuur

• Woningbouwprojecten voor sociale huur en middenhuur staan onder druk: de businesscase kent vaak een onrendabele top. Om deze projecten mogelijk te maken, springt de provincie bij met de subsidieregeling knelpuntenpot sociale huur en middenhuur. Hiermee worden projecten gerealiseerd en versneld.   
• Begin 2022 is de subsidieregeling geëvalueerd. De conclusie was dat de subsidieregeling zowel leidt tot een versnelling van plannen als tot de bouw van meer sociale huurwoningen en huurwoningen voor middeninkomens. De meeste gemeenten schatten in dat de subsidie tot een versnelling van circa 6 tot 12 maanden heeft geleid bij hun woningbouwproject. Daarnaast zijn er woningbouwprojecten in gang gezet die zonder subsidie waren blijven liggen.
• In 2022 is de subsidieregeling voor de 2e keer opengesteld met een subsidieplafond van € 3,5 mln. Alle gemeenten konden in dit kalenderjaar opnieuw één aanvraag indienen voor deze subsidieregeling. Het totale budget is uitgeput en voor 17 woningbouwprojecten is subsidie verstrekt. Hiermee is de bouw versneld van 1.676 sociale huurwoningen, 214 huurwoningen voor middeninkomens en 55 onzelfstandige huurwoningen.

Subsidieregeling Woonvormen senioren

• Met deze subsidieregeling wordt de bouw van betaalbare huur- en koopwoningen voor senioren versneld. De woningen zijn levensloopbestendig en hebben een gemeenschappelijke ruimte voor ontmoeting en saamhorigheid.
• Deze subsidieregeling is na een succesvolle start in 2021 in 2022 opnieuw opengesteld met een subsidieplafond van € 2,25 mln. Alle gemeenten konden in dit kalenderjaar één aanvraag indienen voor deze subsidieregeling. Het budget is uitgeput en 12 aanvragers ontvangen subsidie, voor totaal 422 sociale huurwoningen, 256 middeldure huurwoningen en 5 koopwoningen tot € 255.000.

Subsidieregeling Plankosten collectieve wooninitiatieven

• In 2022 is deze subsidieregeling voor het eerst opengesteld. Groepen die gezamenlijk een collectieve woonvorm (bijvoorbeeld geclusterde woningen voor ouderen of jongeren) willen bouwen kunnen € 15.000 aanvragen als bijdrage in de plankosten.
• Op basis van het subsidieplafond 2022 van € 225.000 hebben 10 particuliere initiatieven subsidie gekregen waarmee ze hun idee voor een collectieve woonvorm verder kunnen uitwerken tot een projectplan.
• In tegenstelling tot de andere subsidieregelingen voor woningbouw die gericht zijn op gemeenten, zijn burgers de doelgroep van deze subsidieregeling. Daardoor had deze subsidieregeling een langere aanloop nodig om partijen te informeren en te activeren om een subsidieaanvraag te doen. Het budget is daarom niet volledig uitgeput.

Besluiten Rijk voor versnellen van woningbouwlocaties

• In het overleg voor het Meerjarenprogramma Infrastructuur Ruimte en Transport (MIRT) op 10 november 2022 is een besluit genomen waarmee een goede bereikbaarheid van veel binnenstedelijke woningbouwlocaties wordt georganiseerd. In het MIRT-overleg is de startbeslissing vastgesteld van de MIRT-verkenning Oude Lijn Leiden – Dordrecht. De MIRT-verkenning Oude Lijn is gericht op een schaalsprong op het spoor tussen Leiden en Dordrecht, met een sprinterfrequentie van minimaal acht keer per uur tussen Den Haag en Dordrecht.
• Het bijbehorende investeringspakket bestaat uit extra spoor (bijvoorbeeld viersporigheid tussen Delft-Schiedam), capaciteits- en gebiedsgerichte maatregelen op en rond de stations Leiden Centraal, Den Haag Laan van NOI, Schiedam Centrum en Dordrecht; toevoeging van vier nieuwe stations nabij nieuwe verstedelijkingslocaties en een upgrade van station Stadionpark naar Citysprinterstation. De kosten van dit pakket worden nu (indicatief) benoemd op ruim € 1,5 mld. Dit bedrag heeft inmiddels volledige dekking omdat het kabinet een forse extra bijdrage heeft geleverd.
• Door dit besluit worden in de nabijheid van de Oude Lijn tot en met 2030 circa 54.000 nieuwe woningen ontsloten, wat tot en met 2040 oploopt tot 77.000.
• In 2022 hebben het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijk relaties (BZK) en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) met 19 Zuid-Hollandse gemeenten versnellingsafspraken gemaakt voor de cofinanciering van benodigde infrastructuur voor woningbouw. In totaal gaat het om 26 woningbouwprojecten in deze 19 gemeenten. De versnellingsmiddelen van totaal ruim € 418 mln dragen bij aan de ontsluiting van 65.657 woningen in deze 26 projecten. De gemeenten dragen daarnaast zorg voor 35% cofinanciering.

Gebiedsontwikkelingen met grootschalige woningbouw
Den Haag, Central Innovation District/ Binckhorst

• In het MIRT-overleg in november 2022 is een besluit genomen binnen de MIRT-verkenning CID-Binckhorst over de inhoud van het voorgenomen voorkeursalternatief. Vanuit de wederkerigheid tussen investeren in bereikbaarheid en verstedelijking kunnen de partners binnen het project starten met de volgende fase van de stedelijke ontwikkeling van het CID en de Binckhorst.
• Het vastgestelde voorkeursalternatief bestaat uit een hoogwaardige tramverbinding over de Binckhorstlaan via de Maanweg, richting station Voorburg en via de Geestbrugweg richting Rijswijk/Delft. Dit in combinatie met  aanpassing van de spoorviaducten in de sporendriehoek en een pakket aan bereikbaarheidsmaatregelen. Voor deze maatregelen zijn in MIRT-overleg afspraken gemaakt over de financiële dekking.
• De tweede fase van de stedelijke ontwikkeling is in ontwikkeling, het tweede omgevingsplan voor de Binckhorst dient gelijk op te lopen met de uitwerking en realisatie van de tramverbinding.
• Met deze ontwikkelingen is de realisatie van plannen voor ruim 20.000 woningen tot en met 2030 en de mogelijkheid van ca.15.000 woningen na 2030 weer een stap dichterbij gekomen.

Delft, Schieoevers
Het Bestemmingsplan Schieoevers Noord is op 18 oktober 2022 vastgesteld door de gemeenteraad van Delft waarmee de transformatie van de deelgebieden Kabeldistrict en Nieuwe Haven mogelijk wordt gemaakt (3.500 tot 4.000 woningen en tevens ruimte voor (innovatieve) bedrijvigheid).
Het Ontwerp-Bestemmingsplan voor de verbreding van de Delfse Schie is in procedure gebracht waarmee de verbreding van de Schie, de verplaatsing van de loswal en ligplaatsen voor de binnenvaart, ruimtelijk mogelijk worden gemaakt.
De laatste ontwikkeling vindt plaats in Schieoevers Zuid en is een randvoorwaarde voor de realisatie van de Gelatinebrug vanwege de verplichting van een watergebonden bedrijf. Het Toekomstbeeld voor het Innovatiedistrict Delft is in 2022 gezamenlijk omarmd door de bestuurlijke partners (TU Delft, Bedrijvenkring Schieoevers, MRDH, Delft en de provincie).   

Katwijk, Valkenhorst
Op 1 juli 2022 heeft de gemeenteraad van Katwijk het bestemmingsplan Valkenhorst vastgesteld. Daarmee is de laatste bestuurlijke mijlpaal uit de samenwerkingsovereenkomst van 5 maart 2020 tussen de gemeenten Katwijk, Wassenaar, provincie Zuid-Holland en het Rijk (Rijksvastgoedbedrijf en ministerie van BZK) behaald.

Zuidplas, Middengebied Zuidplaspolder

• In de Bestuurlijke Overeenkomst Ontwikkeling Middengebied Zuidplaspolder van 1 juli 2021 (hierna: de Bestuurlijke Overeenkomst) is vastgelegd dat Gedeputeerde Staten voorstellen zullen doen aan Provinciale Staten voor aanpassing van het provinciaal omgevingsbeleid voor het middengebied van de Zuidplaspolder.
• Op 12 oktober 2022 hebben Provinciale Staten de herziening van het provinciaal omgevingsbeleid voor het middengebied van de Zuidplaspolder vastgesteld. Hiermee past de ontwikkeling van het middengebied van de Zuidplaspolder nu binnen het provinciaal omgevingsbeleid en is aan deze afspraak uit de bestuurlijke overeenkomst voldaan.

Leiden Stationsgebied

• Gestart is met een bestemmingsplan voor de M-kavels, waar Stationsplein 107 toe behoort (en waar subsidie Woningbouwimpuls op van toepassing is). Hierbij wordt rekening gehouden met mogelijk ruimtebeslag van de uitkomsten van de MIRT-verkenning knooppunt Leiden Centraal die start in 2023.
• Daarnaast is de Lorentzfase 2 gestart, gericht op het toevoegen van hoogwaardige kantoorfaciliteiten. Dit in lijn met de ruimte die de provinciale kantorenstrategie hiervoor aan Leiden geeft.
• Tot slot is de sloop gestart van de stationsflat tegenover de ingang van het station, hier wordt een multifunctionele woontoren gebouwd met onder andere 96 woningen.

Capelle aan den IJssel, Nieuw Rivium
In 2022 is ambtelijk en bestuurlijk een intensief traject opgestart tussen Hoogheemraadschap Krimpenerwaard en Schieland, gemeenten Capelle en Provincie Zuid-Holland om oplossingen te zoeken voor ‘hoe om te gaan met de geurcontouren van de afvalwaterzuiveringsinstallatie in relatie tot de geplande woningbouw binnen het projectgebied’. Er wordt, ieder vanuit zijn weloverwogen eigen belang, gestreefd om ten behoeve van bovengenoemd gezamenlijk belang, om voor de verkiezingen van maart 2023 tot een gezamenlijk afgewogen en afgestemde samenwerkingsovereenkomst te komen.

Barendrecht, Stationstuinen

• In 2022 is gewerkt aan het bestemmingsplan voor de eerste fase van 550 woningen die begin 2023 door de gemeenteraad wordt vastgesteld.
• De uitfasering van bedrijven naar Nieuw Reijerwaard is gestart.

Dordrecht, Spoorzone
Door het besluit over de MIRT-verkenning Oude Lijn Leiden – Dordrecht wordt het bestaande station Dordrecht verbeterd en komt er een nieuw station bij Leerpark.

Locaties langs de Hoekse Lijn (Rotterdam, Schiedam, Vlaardingen, Maassluis)

• In 2022 is een actieagenda opgesteld in samenwerking met de gemeenten Rotterdam, Schiedam, Vlaardingen, Maassluis en de MRDH met een uitwerking van opgaven rond woningbouw, mobiliteit en recreatie. De nieuw aangetreden projectleider voor de Hoekse Lijn Partners wordt gefinancierd uit de subsidieregeling Vliegende Brigade.
• Voor maatregelen aan de infrastructuur binnen de verschillende projectlocaties langs de Hoekse Lijn hebben de gemeenten Vlaardingen en Maasluis budget ontvangen van het Rijk vanuit de versnellingsafspraken. Daarnaast heeft de gemeente Vlaardingen voor het project Rivierzone een bijdrage ontvangen bij de 4 ^e tranche van de Woningbouwimpuls.
• Om woningbouwontwikkeling op de locatie Kapelpolder in Maassluis mogelijk te maken dient een zand- en grindhandel te worden uitgeplaatst. De zoektocht naar een alternatieve watergebonden locatie is een belangrijk onderdeel van het in 2022 afgesloten Woon-werkakkoord Hoekse Lijn, dat afgelopen jaar is ondertekend met de gemeenten Maassluis, Vlaardingen en Rotterdam.

Gorinchem, Vleugels van de stad
Voor maatregelen aan de infrastructuur binnen het projectgebied heeft de gemeente een bijdrage ontvangen van het Rijk vanuit de versnellingsafspraken.

Woon-werkakkoorden
Het instrument woon-werkakkoorden is in het coalitieakkoord opgenomen als middel om urgente knelpunten op locatie/regioniveau op te lossen. Dit om woningbouw te versnellen en ook toekomstperspectief te houden voor werken/bedrijventerreinen. In 2022 zijn nog twee woon-werkakkoorden afgesloten (na de eerste vier  in 2021), te weten met de samenwerkende gemeenten Delft, Den Haag, Leidschendam-Voorburg en Rijswijk en met de Hoekse Lijn partners Maassluis, Rotterdam en Vlaardingen.

Stimuleren bouwinnovatie

• De provincie neemt deel aan en financiert verschillende trajecten waarin woningcorporaties gezamenlijk fabrieksmatig geproduceerde woningen inkopen. Dit verkort de bouwtijd. Daarnaast zijn fabrieksmatige woningen circulair geproduceerd en hebben ze minder stikstofuitstoot bij de productie en plaatsing.
• De provincie neemt deel aan trajecten in Haaglanden, Rotterdamse regio. Daarnaast worden trajecten gestart in Holland Rijnland en Drechtsteden.

Betaalbare woningvoorraad op peil
Sturen op meer betaalbare woningbouw

• In december 2022 is het ontwerp van Wonen, werken en werelderfgoed vastgesteld en aangeboden aan PS. Na bespreking in de Integrale commissie wordt het ontwerp in maart 2023 ter inzage gelegd. Hierin zijn de doelstellingen van de Samenwerkingsafspraken Woningbouw Rijk - Zuid-Holland over voldoende betaalbare woningbouw in zowel programma als voorraad in opgenomen.

• In december 2021 heeft de provincie samen met gemeenten, woningcorporaties en huurdersorganisaties het Tussenakkoord Haaglanden meegetekend, gericht op voldoende aantal en spreiding van sociale huurwoningen. Begin 2022 hebben GS in hun reactie aangegeven dat de gemeenten Wassenaar, Pijnacker-Nootdorp, Midden-Delfland en Westland nog te weinig bewogen in de richting van de doelstellingen. Met de inzet van een extern bureau zijn met deze vier gemeenten en de betreffende woningcorporaties nieuwe mogelijkheden en kansen voor sociale woningbouw geïnventariseerd die verwerkt worden in het regionale woningbouwprogramma.
• In 2022 hebben de gemeenten in de regio Rotterdam samen met de woningcorporaties in deze regio en de provincie een geactualiseerd regioakkoord opgesteld. Daarin zijn afspraken opgenomen over het aantal toe te voegen woningen en de samenstelling van de woningvoorraad qua betaalbaarheid over de periode 2021 t/m 2030. In december 2022 hebben GS ingestemd met de doelen van het akkoord en de rol en positie van de provincie hierbij. De inhoud van het woningbouwprogramma, dat gebaseerd is op de biedingen van gemeenten, is een verantwoordelijkheid van de gemeenten. De verwachting is dat begin 2023 het geactualiseerde regioakkoord wordt getekend. Daarna beoordeelt de provincie de inhoud.
• In 2022 heeft de minister voor VRO het programma Thuis voor iedereen gepubliceerd met daarin doelstellingen voor voldoende betaalbare woningbouw en huisvesting voor alle aandachtsgroepen (sociaal/medisch urgenten, uitstromers uit zorginstellingen, statushouders(vergunninghouders), arbeidsmigranten, dak- en thuislozen, woonwagenbewoners en studenten). De integrale woonzorgvisie is een nieuwe instrument waarin gemeenten individueel of in regionaal verband de doelstellingen van het Rijk uitwerken en onderling afspraken maken over een evenwichtige spreiding van woningen en huisvesting. Het Rijk geeft aan dat de provincies een coördinerende rol hebben bij de integrale woonzorgvisies. In verschillende regio’s in Nederland wordt hiermee ervaring opgedaan, ondermeer in de regio Haaglanden. De provincie neemt deel aan het traject van de regionale woonzorgvisie Haaglanden.

Subsidieregeling spreiding sociale woningbouw Rotterdamse regio
Deze subsidieregeling is in 2022 opnieuw opengesteld met een subsidieplafond van € 1,4 mln. Voor de bouw van 32 sociale huurwoningen is subsidie verleend. Het budget is daarmee niet volledig benut.  

Subsidieregeling sociale woningbouw Haaglanden

• Vanwege het lopende onderzoek met vier gemeenten naar meer locaties voor sociale huurwoningen is deze regeling pas op 1 juli 2022 weer opengesteld voor gemeenten die het Tussenakkoord Haaglanden hebben ondertekend.
• Het subsidieplafond 2022 bedroeg € 1,5 mln waarmee subsidie is verleend voor de bouw van 196 sociale huurwoningen. Het budget is, op € 2.500 na uitgeput.

Subsidieregeling sociale woningbouw Holland Rijnland
Deze subsidieregeling is in 2022 opnieuw opengesteld met een subsidieplafond  van € 1,8 mln. Voor de bouw van  388 sociale huurwoningen is subsidie verleend. Het budget is hiermee volledig uitgeput.

Overdracht Vestia-bezit

In 2022 is opnieuw een deel van het Vestia-bezit in de Vestia-maatwerkgemeenten Brielle en Zuidplas door collega-woningcorporaties overgenomen. Het ging hierbij om totaal circa 2.400 woningen. Met deze overdrachten is het Vestia-bezit in de vijf Zuid-Hollandse maatwerk-gemeenten, met in totaal een kleine 10.000 verhuureenheden, voor het grootste deel overgedragen aan collega-woningcorporaties. Dit draagt bij aan het behoud van betaalbare woningvoorraad voor onze inwoners. Er resteren nu nog totaal circa 1.800 Vestia-eenheden in Brielle en Zuidplas. Overdracht op termijn daarvan blijft het doel; bij de overnemende corporaties lijkt op dit moment de grens van de financiële ruimte bereikt.

Highlights:

• Landschapspark Zuidvleugel: toekomstbeeld Vlietzone aangeboden + uitwerking toekomstbeeld Schiezone
• Herijking ruimtelijk kwaliteitsbeleid opgenomen in omgevingsbeleid
• Ruimtelijke puzzel gestart: bestuurlijke kick-off gemeenten en waterschappen
• Prijsuitreiking challenge toekomstbestendige woningbouw

Hoe is dit beleidsdoel en de beleidsprestatie gehaald?

• In 2022 is de herijking van het ruimtelijk kwaliteitsbeleid vastgesteld en opgenomen in het omgevingsbeleid.
• In 2022 is een verdichtingsstudie opgeleverd met voorbeelden waar verdichting ook een kwaliteitsverbetering heeft opgeleverd
• De 3 ha kaart is uitgewerkt en in het najaar van 2022 vastgesteld.
• In 2022 heeft de Provinciaal Adviseur Ruimtelijke Kwaliteit de volgende adviezen opgeleverd:
  • ‘Zuid-Holland heeft (de) landbouw nodig!’
  • Advies over een ruimtelijk perspectief en
  • ‘Beter worden van Corona’.
• In 2022 is het traject ‘Natuurinclusief Zuid-Holland’ gestart en zijn de resultaten opgeleverd. Dit is een handreiking aan de hand waarvan biodiversiteit integraal kan worden meegenomen in ontwerpoplossingen.
• In 2022 is gestart met het traject Ruimtelijke puzzel Zuid-Holland. Dit traject komt mede voort uit het verzoek van het Rijk en is voor het eerst geduid door de minister van VRO in de Ruimtelijk ordeningsbrief van 17 mei 2022. Op 12 december 2022 heeft het Rijk hiervoor het Provinciaal startpakket fysieke leefomgeving toegestuurd. Dit traject zal in 2023 ten minste leiden tot een ruimtelijk voorstel aan het Rijk en een ruimtelijke arrangement tussen Rijk en provincie op basis van wederkerige afspraken. PS zijn via brieven geïnformeerd en in december 2022 heeft een bestuurlijke startbijeenkomst met gemeenten en waterschappen plaatsgevonden.
• Het landschapspark Zuidvleugel is verder ontwikkeld, hierbij de belangrijkste stappen die in 2022 zijn gezet:  

• Eind november heeft GS het toekomstbeeld voor de Vlietzone als “stadslandschapspark” aangeboden aan PS. Dit toekomstbeeld is in samenwerking met de betrokken gemeenten, beide hoogheemraadschappen en vele stakeholders opgesteld. De provincie neemt, conform PS-motie 1169, een leidende rol op zich om met de betrokken partijen tot een goede ruimtelijke inpassing van dit stadslandschapspark te komen en een gezamenlijke uitvoeringsagenda op te stellen.

• Voor de Schiezone was al eerder een toekomstbeeld uitgewerkt dat stad en land verbindt en kansrijke bouwstenen identificeert om verder in projecten uit te werken. Om de realisatie van 3 concrete projecten (de fietsbrug/ecoduct over de A13, de landschappelijk inpassing van de Gelatinebrug over de Schie in Delft en een recreatieve stad-land verbinding via het Tanthofdreef in Delft naar het Abtwoudse Bos) te bevorderen hebben Provinciale Staten in de begroting voor 2023 hiervoor € 3 mln vrijgemaakt.
• Voor de noordelijke (overwegend agrarische) Rottepolders in het landschapspark de Rotte is een start gemaakt met een onderzoek van het kadaster (samen met de agrariërs) naar het perspectief van de grootschalige landbouw in dit gebied waar ook de druk vanuit recreatie en natuur speelt.
• De samenwerking in het onderdeel Getijdenpark XL heeft een nieuwe impuls gekregen met de aanstelling van een programmamanager en de organisatie van deelgebiedsessies. In deze sessies verkennen de partners van het programma kansen voor nieuwe projecten en wisselen ze kennis en ervaringen uit. De natuurverkenning die RVO in samenwerking met de partners van getijdenpark XL heeft uitgewerkt, heeft een vervolg gekregen in het kader van de Programmatische Aanpak Grote Wateren, een investeringsprogramma van de ministeries van I&W en LNV gericht op verbeteren van de waterkwaliteit en herstel van de natuur in de Nederlandse grote wateren. Daarmee wordt een basis gelegd voor toekomstige investeringen van het Rijk in de ecologische kwaliteit en leefbaarheid van het rivierengebied.

Highlights:

• Flexwonen mogelijk maken
• Prijsuitreiking Challenge doorstroming
• Grote druk op huisvesting vergunninghouders
• Programma huisvesting arbeidsmigranten opgenomen in omgevingsbeleid

Afspraken over wonen en werken in de regio en een passend woningaanbod voor alle doelgroepen
Flexwonen

• Mede door de komst van ontheemden uit Oekraïne na de Russische inval van 24 februari 2022, het hogere aantal te huisvesten statushouders en de komst van meer vluchtelingen is de realisatie van tijdelijke woonvormen in gemeenten sterk gegroeid. In juni richtte het Rijk de taskforce versnelling tijdelijke huisvesting op en stelde eenmalig 100 miljoen extra bouwsubsidies beschikbaar. Het Rijksvastgoedbedrijf plaatste in november 2022 een order voor 2000 verplaatsbare wooneenheden. Na het publiceren van de contouren op 6 december 2022 van een herplaatsingsgarantieregeling flexwonen is via corporatiekoepel Aedes een gezamenlijke inkoop van 8000 flexwoningen opgezet. Van deze woningen wordt de komende twee jaar een kwart in Zuid-Holland geplaatst. Onze rol en opgave zoals vastgelegd in het programmaplan flexwonen Zuid-Holland 2021-2024 (vastgesteld 1 juni 2021) verandert hierdoor van stimulering/voorlichting naar aanjagen/realisatie.
• De provincie heeft in 2022 in samenwerking met Platform 31 en het Expertisecentrum Flexwonen een vierdaagse ‘praktijkleergang’ flexwonen voor gemeenteambtenaren aangeboden. Hieraan hebben tien Zuid-Hollandse gemeenten deelgenomen. Op verzoek van de gemeente Zuidplas is aldaar een aparte tweedaagse leerkring flexwonen gehouden over het gebruik van flexwonen bij de ontwikkeling van Het Vijfde Dorp.
• Zes gemeenten en een woonregio kregen in 2022 subsidiemiddelen Vliegende Brigade om een lokale projectleider flexwonen aan te stellen.
• Sinds september 2022 is een tweekoppig provinciaal aanjaagteam flexwonen statushouders en vluchtelingen actief die gemeenten, corporaties en vastgoedeigenaren helpt bij de realisatie van tijdelijke woningen. Hierbij zijn ook enkele grondpercelen in provinciale eigendom betrokken.

Subsidieregeling Flexwonen voor starters

• In november 2022 is de subsidieregeling Flexwonen voor starters voor de eerste keer opengesteld met een subsidieplafond van € 500.000. Alle gemeenten in Zuid-Holland konden subsidie van maximaal € 50.000 aanvragen als bijdrage voor de bouw van flexwoningen voor starters.
• Acht gemeenten krijgen subsidie, waarmee de plaatsing van minstens van 80 tijdelijke verplaatsbare eenheden voor starters is versneld. Het budget is niet volledig benut, € 100.000 is over.

Huisvesting arbeidsmigranten
Voorstellen uit het programma huisvesting arbeidsmigranten (dat liep van 2019-2021) zijn opgenomen in het Omgevingsbeleid als onderdeel van Ruimte en Wonen. dat op 12 oktober 2022 door PS is vastgesteld. De voorstellen zijn deels gebaseerd op de aanbevelingen van het Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten ( E. Roemer). Zo zijn de volgende onderdelen opgenomen in de Omgevingsverordening: ruimere mogelijkheden voor huisvesting van arbeidsmigranten in de greenports (onder voorwaarden zoals in nabijheid voorzieningen en zichtbaar en als geen sprake is van herstructureringsplannen); kwaliteitseisen huisvesting gebaseerd op die van SNF (Stichting Normering Flexwonen); woon- en arbeidscontract scheiden via de Wet Goed Verhuurderschap; het huisvestingseffect (bij het laatste moet de gemeente bij nieuwe bedrijvigheid aangeven hoe de arbeidsmigranten die hier komen te weken, gehuisvest worden).

Huisvesting vergunninghouders

• 2022 stond voor dit dossier in het teken van een opvangcrisis, waar de schaarste aan opvangplekken zorgde dat er niet voor iedereen plek was in een asielzoekerscentrum (AZC). Zeker een derde van het aantal personen dat verbleef in de AZC’s bestond uit vergunninghouders. Om de druk op de asielopvang te verlichten werden de taakstellingen voor de huisvesting van vergunninghouders daarom verhoogd. De veiligheidsregio’s werd gevraagd in de zomer 2022 om 7.500 vergunninghouders versneld te huisvesten in de gemeenten en in augustus 2022 is een bestuursakkoord overeengekomen tussen alle ketenpartners om de druk op de asielopvang te verlichten. Een van de afspraken in dit bestuursakkoord was om vooruit te werken op de taakstelling huisvesting vergunninghouders van het eerste halfjaar 2023. Het Rijk heeft veel druk uitgeoefend om te voldoen aan een additionele opgave van 6.500 extra te plaatsen vergunninghouders (landelijk). Aan provincies werd gevraagd om het interbestuurlijke toezicht intensiever toe te passen.
• Het afgelopen halfjaar hebben 50 van de 52 gemeenten in Zuid-Holland de taakstelling gehaald en presteerden zij gezamenlijk als beste van Nederland. Hiermee dragen zij in grote mate bij aan een oplossing voor de opvangcrisis en zorgen zij ervoor dat vergunninghouders kunnen beginnen met hun inburgering in de Nederlandse samenleving.
  Omdat de extra inspanningen op het dossier veel capaciteit vroegen is de aanpassing van het beleidskader tijdelijk uitgesteld, hier wordt mee gestart in 2023.