Wat hebben we daarvoor gedaan?

Samenwerkingsafspraken Woningbouw Rijk-provincie en uitwerking in regionale realisatieagenda’s

• Om tot de Samenwerkingsafspraken Woningbouw met het Rijk te komen hebben GS begin juni een Woonbod gedaan dat vooraf besproken is met gemeenten, woningcorporaties, marktpartijen en waterschappen. Ook de Samenwerkingsafspraken zijn met deze partijen voorbesproken.
• Bij de uitwerking van de vijf regionale realisatieagenda’s zijn ook gemeenten en woningcorporaties intensief betrokken.

Plancapaciteit vergroten op de juiste plekken door deze op te nemen in de regionale woningbouwprogramma’s.

• Net als voorgaande jaren sturen we erop zachte plannen harder te maken. De verstedelijkingsstrategie (onder andere bouwen nabij HOV en binnen BSD) en de deelname van de provincie bij regionale afspraken heeft ervoor gezorgd dat de bouw van sociale en betaalbare woningen binnen regio’s beter wordt gespreid.

• Met gemeenten en regio’s hebben intensieve gesprekken plaatsgevonden over de regionale woningbouwprogramma’s en is er vanuit de provincie meegekeken bij de ingediende woningbouwplannen. De Vliegende Brigade heeft gemeenten ondersteund in de bestemmings- of omgevingsplanprocedures, zodat er meer harde plannen zijn.

Besluiten Rijk voor versnellen van woningbouwlocaties

• Voorafgaand aan de besluitvorming in het MIRT-overleg over de MIRT-verkenning Ouden Lijn Leiden-Dordrecht in november 2022 is jarenlang door de verschillende overheden (Rijk, provincie, gemeenten) samengewerkt in het Programma Mobiliteit en Verstedelijking (MoVe) en de Verstedelijkingsalliantie.
• De provincie heeft gemeenten ondersteund bij de aanvragen voor de versnellingsmiddelen infrastructuur voor de ontsluiting van woningbouw.

Woningbouwimpuls
Zes gemeenten in Zuid-Holland hebben een aanvraag ingediend voor de 4 ^e tranche van de Woningbouwimpuls. De provincie Zuid-Holland heeft voor deze projecten een steunverklaring opgesteld.

Gebiedsontwikkelingen met grootschalige woningbouw
Den Haag, Central Innovation District/Binckhorst

• De provincie neemt deel aan het Bestuurlijk overleg Binckhorst. Ambtelijk neemt de provincie deel aan de Ambtelijke Stuurgroep CID-Binckhorst, kernteam MIRT-verkenning CID-Binckhorst en het No-regretpakket CID-Binckhorst.
• De Binckhorst is een transformatielocatie waar verstedelijking en investeringen in bereikbaarheid wederkerig zijn. Er worden momenteel op de Binckhorst in deze eerste fase 5.000 woningen gebouwd volgens het eerste Omgevingsplan. Het No-regretpakket is in uitvoering en bevat mobiliteitsingrepen om de gebiedsontwikkeling mogelijk te maken. Vanuit de provincie wordt bijgedragen aan de fietsprojecten Velostrada en het Trekfietstracé. De MIRT-verkenning voor hoogwaardig openbaar vervoer gaat nu naar de uitwerkings- en realisatiefase.

Delft Schieoevers

• De provincie is voorzitter van het bestuurlijk overleg Schieoevers, waarin gemeente Delft en provincie sturen op voortgang en besluiten nemen over deelprojecten, financiering en planning.
• Provincie en Delft werken ambtelijk en bestuurlijk nauw samen aan de integrale gebiedsontwikkelingen. In goed overleg tillen gemeente en provincie beleidsvragen waar nodig naar een regionale schaal (voorbeelden: woonwerkakkoord Haaglanden en Toekomstbeeld Innovatiedistrict Delft).

Katwijk, Valkenhorst

• De provincie Zuid-Holland zit het bestuurlijk 4-partijenoverleg voor met de gemeenten Katwijk en Wassenaar en het Rijksvastgoedbedrijf (RVB). In het 4-partijenoverleg maken de gebiedspartners afspraken over samenwerking en sturen zij op afgesproken mijlpalen. Vooral in het eerste halfjaar 2022 heeft de provincie intensief gestuurd op de planning om de vaststelling van het bestemmingsplan voor de zomer 2022 te bewerkstelligen. Hiertoe zijn ook gesprekken gevoerd met het ministerie van BZK.
• De Omgevingsdienst Haaglanden heeft op verzoek van Katwijk een onafhankelijke toets uitgevoerd op de MER Valkenhorst (over stikstofsaldering), waarvan de uitkomst positief was.
• De bestuurlijke afstemming met de gemeente Katwijk en Bouwfonds Property Development (BPD) over de ruimtelijke inpassing van de ir. G. Tjalmaweg (Rijnlandroute) en de vrijliggende busbaan, haltes en het viaduct ter hoogte van de Oude Broekweg is voortgezet en verloopt voorspoedig. De minister van Ruimtelijke Ordening en Wonen heeft in september een werkbezoek gebracht aan het gebied. Na de zomer is de intensiteit van de bestuurlijke samenwerking geleidelijk afgenomen.

Zuidplas, Middengebied Zuidplaspolder
De procedure voor de Herziening van het provinciaal omgevingsbeleid voor het Middengebied van de Zuidplaspolder is in 2022 doorlopen waarna Provinciale Staten op 12 oktober 2022 de Herziening hebben vastgesteld. Als onderdeel van deze Herziening is ook een m.e.r.-procedure doorlopen.

Overige gebiedsontwikkelingen
In de gebiedsontwikkelingen Leiden-Stationsgebied, Capelle aan den IJssel-Nieuw Rivium, Barendrecht-Stationstuinen, Spoorzone Dordrecht, Locaties Hoekse Lijn en Gorinchem-Vleugels neemt de provincie ambtelijk deel aan de projectgroep en waar nodig bestuurlijk om de voortgang te bespoedigen.

Woon-werkakkoorden

Met een aantal gemeenten zijn bestuurlijke afspraken gemaakt in de woon-werkakkoorden over de combinatie van wonen en werken en monitoring van de resultaten.

Stimuleren bouwinnovatie
De provincie neemt actief deel in de verschillende projectgroepen en stuurgroepen in de trajecten voor de gezamenlijke inkoop van fabrieksmatig geproduceerde woningen door woningcorporaties en draagt bij aan actieve communicatie hierover. Bijdrage bestaat ook uit kennis en koppeling leveren aan en via netwerken.

Subsidieregeling Vliegende Brigade
De provincie ondersteunt de gemeenten bij hun aanvraag en kan advies geven over de inzet van het juiste bureau en verleent subsidie.

Subsidieregeling Knelpuntenpot sociale huur en middenhuur
Voorafgaand aan de openstelling konden gemeenten hun conceptaanvraag voorleggen voor advies. Daarnaast zijn de verschillende businesscases van de projecten beoordeeld.

Subsidieregeling woonvormen senioren
Voorafgaand aan de openstelling konden gemeenten hun conceptaanvraag voorleggen voor advies,

Subsidieregeling Plankosten collectieve wooninitiatieven

• Via verschillende koepels die collectieve wooninitiatieven promoten is de subsidieregeling onder de aandacht gebracht bij initiatiefnemers.
• Voorafgaand aan de indiening konden particuliere initiatieven hun conceptaanvraag voorleggen voor advies.

Sturen op meer betaalbare woningbouw

• Voorafgaand aan de aanpassing van Omgevingsbeleid heeft participatie plaatsgevonden met gemeenten en woningcorporaties
• Met de inzet van een extern bureau zijn met vier gemeenten en de betreffende woningcorporaties in de regio Haaglanden nieuwe mogelijkheden en kansen voor sociale woningbouw geïnventariseerd die verwerkt worden in het regionale woningbouwprogramma. De provincie was opdrachtgever van het externe bureau.
• De provincie heeft meegewerkt aan de totstandkoming van het Regioakkoord Rotterdam, onder meer wat betreft de doelstellingen, de woningbehoefte en de monitoring. De inhoud van het woningbouwprogramma, dat gebaseerd is op de biedingen van gemeenten, is een verantwoordelijkheid van gemeenten. De verwachting is dat begin 2023 het geactualiseerde regioakkoord wordt getekend. Daarna beoordeelt de provincie de inhoud.
• De provincie neemt deel aan de projectgroep van de regionale woonzorgvisie Haaglanden om zo ervaring op te doen met de coördinerende rol die waarschijnlijk van de provincie verwacht gaat worden.

Subsidieregelingen sociale woningbouw Haaglanden, Holland Rijnland en Rotterdamse regio
Met de betreffende gemeenten is voorafgaand aan de indiening vooroverleg geweest en advies gegeven over de conceptaanvraag.

Overdracht Vestia-bezit
Er zijn ambtelijke en bestuurlijke contacten geweest met gemeenten en woningcorporaties om de overdracht van het Vestia-bezit te bewerkstelligen.

Welke maatregelen en welke instrumenten zetten we daarbij in?
Voor het ruimtelijk kwaliteitsbeleid en de vitaliteit van de leefomgeving gaat het om de volgende maatregelen:

• Advisering over ruimtelijke plannen op nationaal, provinciaal en gemeentelijk niveau (gemiddeld minimaal één plan per week).
• Onze wettelijke bevoegdheden en instrumenten benutten waarmee we ruimtelijke keuzes kunnen maken, om ontwikkelingen mogelijk te maken en ongewenste ontwikkelingen tegen te houden. Daarbij is in 2022 de ‘Klimaatonderlegger Zuid-Holland’ ontwikkeld. Deze wordt januari 2023 in GS behandeld.
• We geven richting aan een optimale wisselwerking tussen gewenste ruimtelijke ontwikkelingen en een goede leefomgevingskwaliteit, onder andere met de ‘ladder voor duurzame verstedelijking’ en onze uitgangspunten voor verstedelijking in ons omgevingsbeleid.  
• Mede-initiëren van nieuwe ideeën, zoals een prijsvraag uitschrijven. In 2022 is samen met de partners gemeente Rotterdam, gemeente Dordrecht, Rijkswaterstaat en het Havenbedrijf van Rotterdam het getijdenpark als ontwerpopgave via de EO-Wijers prijsvraag uitgeschreven. Ook is een challenge uitgeschreven voor toekomstbestendige woningbouw.
• Integrale regionale ontwerpateliers organiseren, onder aanvoering van een provinciaal ontwerper. Gelet op de nieuwe opgaven vanuit het NPLG en vervolgens NOVEX en de Ruimtelijke puzzel zijn de ateliers vooral vanuit die opgaven gestart. Nieuwkoopse Plassen en Aarlanderveen zijn daarvan een voorbeeld.
• Ontwerpers van de provincie hebben een rol bij de diverse ruimtelijke opgaven en infrastructurele projecten van de provincie (onder andere MIRT-knooppunt Dordrecht of bos-en bomenbeleid).
• Regionale opgavekaarten maken, met oog voor landschap.
• We zetten ons samen met de steden in om een fijnmazig sportief en recreatief netwerk te maken van groenblauwe structuren, groenblauwe schoolpleinen, groenblauwe daken, groenblauwe winkelcentra, groenblauwe bedrijventerreinen en parken.

In 2022 is een beleidsverkenning gestart naar circulaire landschappen.

Het jaar stond in het teken van de afzonderlijke duurzaamheidsopgaven integreren die samenkomen in Toekomstbestendig bouwen. Dat is niet alleen zichtbaar in wijziging van de titel in Toekomstbestendig bouwen in de Begroting 2023, maar onder andere ook in de volgende resultaten:

• Opnemen van Toekomstbestendig bouwen in de Ontwerp Omgevingsverordening, onderdeel Wonen, Werken en Werelderfgoed.
• Integrale herziening van de Beleidskeuze Toekomstbestendig bouwen en uitbreiding met emissieloos bouwen en drinkwaterbesparing in de Ontwerp Omgevingsvisie, onderdeel Wonen, Werken en Werelderfgoed.
• Start nieuwe coalitie voor Toekomstbestendig bouwen tijdens de Verstedelijkingsconferentie op 17 november 2022.
• De Challenge Toekomstbestendige woningbouw.
• Uitvoering Convenant Klimaatadaptief bouwen.
• Opnemen van Natuurinclusief bouwen in de Ontwerp Herziening Omgevingsbeleid en -verordening, onderdeel Soortenbeleid.

Flexwonen

• Overleg en advisering rond concrete initiatieven met gemeenten, woningcorporaties, producenten en marktpartijen.
• Bestuurlijk is met gemeenten, binnen het IPO, op de bestuurlijke overlegtafels vluchtelingen en statushouders en met de veiligheidsregio’s veelvuldig over flexwonen overlegd.
• Publicaties, werkbezoeken, deelname webinars, opzetten praktijkleerkringen.
• Regelmatig overleg met het ministerie van BZK over de contouren van de herplaatsgarantieregeling zoals die op 6 december 2022 bekend zijn gemaakt.
• De ambtelijk programmamanager Flexwonen zit het landelijk overleg over flexwonen voor. Naast provincies nemen hier Aedes, grotere gemeenten, Rijk en kenniscentra aan deel.

Subsidieregeling Flexwonen voor starters

Voorafgaand aan de openstelling konden gemeenten hun conceptaanvraag voorleggen voor advies.

Huisvesting Arbeidsmigranten

• Overleg/participatie met gemeenten en enkele marktpartijen
• Reguliere overleggen ministeries SZW en BZK, provincies (opgezet provincienetwerk) en gemeenten (opgezet gemeentenetwerk)
• Contact met het VNG ondersteuningsteam arbeidsmigranten. Input van provincie bij start ondersteuningsteam VNG arbeidsmigranten. Dit team adviseert en ondersteunt gemeenten over/bij het beleid conform de aanbevelingen van het Aanjaagteam zoals het huisvestingseffect.

Huisvesting vergunninghouders

Als gevolg van de verhoogde taakstelling voor de huisvesting van vergunninghouders zijn in 2022 veel toezichtgesprekken gevoerd waarin kennis en goede voorbeelden werden gedeeld en de urgentie onder de aandacht werd gebracht. Een extra belronde eind oktober, een informatiebijeenkomst in november, een meedenkende houding en heldere communicatie over (financiële en ruimtelijke) mogelijkheden hebben bijgedragen aan een versnelling van de realisatie. Gemeenten hebben afgelopen jaar gebruik kunnen maken van subsidieregelingen zoals de Vliegende Brigade en konden hulp inroepen van het provinciale aanjaagteam Huisvesting Asielzoekers en Statushouders. Op deze manier is met grote inzet gewerkt aan de realisatie van locaties voor flexwonen en belemmeringen wegnemen voor huisvesting van vergunninghouders.

Challenge doorstroming

De provincie heeft een challenge georganiseerd waar initiatieven om doorstroming op de woningmarkt te stimuleren zich voor in konden schrijven. Een jury heeft de inzendingen beoordeeld.

Gebiedsprogramma
Om de diverse gebiedsontwikkelingen verder te brengen zijn de volgende inspanningen geleverd:

Zuid-Hollandse Delta
Om het verhaal van de regio scherp op papier te krijgen is Berenschot ingehuurd om het proces te begeleiden en de stakeholders, bestuurders van gemeenten en provincie mee te nemen in het verhaal. In het verhaal zijn de ambities verwoord, die geleid hebben tot de strategische agenda. Deze is besproken met de colleges en de raden. De afzonderlijke projecten zijn begeleid door medewerkers van de provincie. Indien nodig is hiervoor een procesbeleider ingehuurd. De samenwerking tussen provincie en de afzonderlijke eilanden, evenals de samenwerking met de drie eilanden gezamenlijk is gegroeid afgelopen jaar.

Westland
Provincie Zuid-Holland, MRDH en de gemeenten Westland en Den Haag hebben afgelopen jaar samengewerkt aan het ruimtelijke kader en de uitgangspunten voor het vervolg van de Gebiedsuitwerking 3.0 Greenport Westland. De samenwerking heeft plaatsgevonden vanuit het belang van de Greenport, de woningbouwopgave, de verstedelijking en bedrijventerrein ontwikkeling. Er is in het afgelopen jaar overeenstemming bereikt over het ruimtelijk beeld Westland en uitgangspunten voor verdere uitwerking en studie van mobiliteitsmaatregelen.

Door actief in een intensievere samenwerking met partijen te investeren is het gelukt om deze te verbeteren, waardoor het mogelijk is geweest om tot één gezamenlijk ruimtelijke beeld te komen. Daarnaast is overeenstemming bereikt op het vlak van het aandeel sociaal in de woningbouwopgave en op de campusontwikkeling in het Floragebied.

Duin- en Bollenstreek
De economic Board Duin- en bollenstreek (EBDB) heeft afgelopen jaren met alle stakeholders een solide basis gelegd met een duidelijke visie op de toekomst.
In 2022 is de economische agenda afgerond en zijn nieuwe initiatieven gestart. Verder is een advies opgesteld over de inhoud, structuur en middelen voor de periode na 2022, waarbij de betrokken gemeenten in gesprek zijn met de EBDB over een mogelijke doorstart.
De bestuurlijke samenwerking tussen de vijf gemeenten vordert gestaag. In 2021 hebben de vijf gemeenten van de Duin- en Bollenstreek onder begeleiding van bureau Berenschot een nieuwe gezamenlijke uitvoeringsagenda opgesteld. Deze agenda is kort voor de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2022 gepresenteerd aan de gemeenteraden, onder de titel ‘Nieuw elan voor de Duin- en Bollenstreek’. 
Volgende stap is de daadwerkelijke uitvoering  en de triple helix daarbij betrekken. Op 1 januari 2023 is de daartoe aangestelde kwartiermaker gestart.

Alblasserwaard / Vijfheerenlanden

• Deelname aan de interbestuurlijke gremia voor de (provincie)grensoverschrijdend samenwerkingen vanuit het gebied en voor de ontwikkeling van Kinderdijk;
• Hernieuwde ontmoeting met intern betrokkenen en nieuwe collega’s en onderwerpen aangehaakt bij het gebiedsgericht werken In gebiedsteam Alblasserwaard / Vijfheerenlanden
• Aan kansrijke initiatieven en projecten binnen de RMA financieel bijdragen om ze mogelijk te maken of in uitvoering te krijgen.
• Het werelderfgoed Kinderdijk vanuit de historische context en de fysieke uitdagingen van vandaag steviger gepositioneerd in de regionale samenwerkingsverbanden.
• Ambtelijk trekkerschap vervuld voor verschillende opgaven uit de Regionaal Maatschappelijke Agenda.
• Ambtelijk trekkerschap vervuld voor de samenwerkingsovereenkomst Water en Groen.
• Programmacoördinatie vervuld voor Water en Ruimte verbinden.
• Identificeren van onderwerpen voor samenwerking programma Water en Ruimte verbinden gebied A5H met omgeving; relatie met het hoogwaterbeschermingsprogramma (Beleidspresetatie 5-3-1)
• Klankbord en sparringpartner voor de regiosecretaris en de partners in het gebied.
• Deelname aan de ambtelijke gremia van de grensoverschrijdende samenwerking in de A5H.
• Coördinatie van de meekoppelkansenkaart voor dijkversterkingsprojecten binnen het gebied (Beleidsdoel 7-3).
• Deelnemen aan het Veenweideteam om de verbinding met de andere (ruimtelijke) opgaven in het gebied te kunnen maken/borgen.

Rapportage Inzet van het provinciale RO-instrumentarium

Overige planreacties in 2022

Instanties en plannen

Overzicht van zienswijzen op plannen, omgevingsvergunningen, Notities Reikwijdte en Detailniveau, visies in 2022

In 2022 zijn 903 bestemmingsplannen, omgevingsvisies, omgevingsvergunningen ingediend via het 'E-formulier voor ruimtelijke plannen' (in 2021 waren dat er 991). Hiervan zijn er 346 (38%) aangemerkt als dossiers met een mogelijk provinciaal belang zodat beoordeling nodig was. In 2021 lag dat op 25% zodat er afgelopen jaar aanzienlijk vaker plannen zijn aangemerkt als plan met een provinciaal belang. De verklaring ligt waarschijnlijk in het feit dat er onderwerpen bij zijn gekomen waar bestemmingsplannen aan moeten voldoen.

Het aantal ingekomen e-formulieren lag dit jaar circa 10% lager dan vorig jaar (903 versus 991 in 2021). Het aantal dossiers was daarmee minder, maar toch zijn er wel meer beoordeeld dan in 2021 (346 versus 251 in 2021).

Vanuit het Rijk zijn verder 6 plannen ontvangen waarop wij hebben gereageerd. Het betroffen 3 inpassingsplannen met betrekking tot ‘Net op Zee’. En daarnaast 3 principeverzoeken.

Er zijn dit jaar zijn twee proactieve aanwijzingen gegeven waarbij gemeenten zijn opgedragen om een bestemmingsplan vast te stellen. Het gaat om Noordwijk, Bronsgeest, waar gevraagd is om minimaal 240 sociale huurwoningen mogelijk te maken en om Lansingerland, Driehoek Noordpolder waar is opgedragen om minimaal 50 sociale woningen te realiseren.

In 2022 zijn tot slot twee beroepsprocedures gestart tegen bestemmingsplannen, wat in lijn is met het gemiddelde (0,2% kans). Er zijn dit jaar geen reactieve aanwijzingen gegeven.